In het Land van Cuijk en Maasduinen ligt het percentage laaggeletterdheid iets boven het landelijk gemiddelde. Naar schatting zijn zo’n 19.000 inwoners laaggeletterd. Om hier als regio samen mee aan de slag te gaan, kwam er een Taalakkoord. In 2018 en 2019 ondertekenden 50 organisaties het Taalakkoord van het Land van Cuijk en Maasduinen.  

Maar wat gebeurt er nou allemaal na het tekenen van zo’n taalakkoord? En wat betekent het voor mensen met lage basisvaardigheden in die regio? We spraken hierover met Adviseur Erik Horn en Yvonne van Driel, Regisseur Leven Lang Leren bij het Taalhuis van BiblioPlus in de regio Land van Cuijk en Maasduinen. 

Taalakkoord 

Het Taalakkoord werd ondertekend door veel verschillende organisaties, zoals de gemeenten, bedrijven, maatschappelijke organisaties, scholen en overkoepelende organisaties voor de gezondheidszorg. En ook door Stichting Lezen en Schrijven.  

“We hebben zeker een rol gespeeld bij het bereiken van het Taalakkoord”, vertelt Adviseur Erik Horn trots. Erik is Accounthouder van de regio’s Noordoost-Brabant en Rivierenland. “Binnen de gemeente Cuijk hebben we ons vooral gericht op trainingen voor professionals. Zo hebben de consulenten van Werk en Inkomen een training Herkennen en doorverwijzen gehad. Hier willen we nog een vervolg aan geven, door een acteur en onze VR-brillen in te zetten. Op dit moment, ben ik met de beleidsambtenaar in overleg over het onderzoeken van de situatie in de regio. En op welke plekken we laaggeletterde inwoners het beste kunnen bereiken.” 

Taalevenement 

Om de samenwerking tussen de organisaties van het Taalakkoord op de rit te houden, organiseert het Taalhuis van BiblioPlus ieder jaar een Taalevenement. Met elke keer een ander thema. Vorig jaar was het thema bijvoorbeeld rekenen. Dit keer stond digitale vaardigheden centraal.  

Het Taalevenement vond plaats op de schrikkeldag 29 februari. Een bijzondere dag, met een bomvol programma. Zo kwam ervaringsdeskundige Koos Vervoort vertellen over zijn ervaringen. “Koos zat op het podium te glunderen van trots. En de mensen in de zaal waren duidelijk ontroerd door zijn verhaal”, zegt Yvonne. “Daarna stond het onderzoek van Alexander Smit op het programma. Hij is onderzoeker bij de Rijksuniversiteit Groningen”, gaat ze verder. “Hij vertelde over zijn onderzoek bij taalhuizen. En over de digitale ervaringen van mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Zijn boodschap was om je niet alleen te richten op het verbeteren van digitale vaardigheden. Maar ook te kijken naar andere oplossingen. Niet iedereen kan hetzelfde niveau halen. Laten we hier daarom als samenleving wat soepeler mee omgaan.”  

Tussen de verhalen van de sprekers door, mochten de gasten de VR-brillen van de HAN uitproberen. Op deze manier konden zij virtueel in gesprek gaan, met iemand die moeite heeft met lezen en schrijven.   

Tips  

Een taalevenement zorgt ervoor dat de organisaties weer aandacht hebben en houden voor het Taalakkoord. Maar het organiseren van zo’n evenement is natuurlijk niet niks. Daarom vroegen we Yvonne om hiervoor wat tips te delen: 

• Zorg voor afwisseling in het programma. 
• Geef gasten de mogelijkheid om een ervaring op te doen. En om te reageren op verhalen. “Zodat het programma niet alleen bestaat uit luisteren naar sprekers.” 
• Vraag een ervaringsdeskundige om zijn of haar verhaal te komen vertellen. En zorg dat hier een dagvoorzitter bij is, zodat gasten vragen kunnen stellen. 
• Betrek de gemeente. “Nodig bijvoorbeeld een wethouder uit, die vertelt over zijn of haar persoonlijke ideeën over lage basisvaardigheden. Want zij zijn toch vaak de regisseurs van laaggeletterdheid.” 
• Bepaal wie je doelgroep is. Zijn dat bijvoorbeeld de ondertekenaars van het Taalakkoord, vrijwilligers of algemeen publiek? 
• Zorg dat je communicatie en programma aansluiten op de doelgroep.  
• Organiseer het evenement op een leuke locatie. 
• Stuur na afloop een samenvatting. Dat is ook fijn voor de mensen die er niet bij konden zijn. 
• En heel belangrijk: begin op tijd met de planning! 

Gesprek aangaan blijft lastig 

Maar met het ondertekenen van een taalakkoord en het organiseren van een taalevenement, ben je er helaas nog niet. “Het bereiken van NT1’ers blijft lastig”, vertelt Yvonne. “Dat horen we vaak terug in gesprekken. Het herkennen van mensen die moeite hebben met lezen en schrijven gaat goed. Professionals zijn bekend met de smoesjes die worden gebruikt. En ze kennen de trucjes om hier doorheen te prikken”, zegt ze. “Maar om daarna het gesprek aan te gaan, zodat diegene kan worden doorverwezen naar aanbod. Dat blijkt toch verdraaid moeilijk te zijn. Bovendien hebben veel professionals hier niet genoeg tijd voor. Hierdoor blijft het aantal doorverwijzingen hangen op ongeveer 25 NT1-cursisten per jaar.”  

Taalakkoord Plus 

Om dit te verbeteren is het Taalakkoord Plus bedacht. “Het idee is om nauwer te gaan samenwerken met de organisaties, die het taalakkoord hebben ondertekend. Dit doen we dan met zo’n 5 organisaties per jaar”, legt Yvonne uit. “Om zo een beter beeld te krijgen van waar de problemen zitten. En hoe we elkaar zo goed mogelijk kunnen helpen.”  

Samen met deze 5 bedrijven, wordt een plan op maat gemaakt. In dit plan worden onderwerpen beschreven, zoals: kennismaking met laaggeletterdheid, bewustwording, eenvoudig taalgebruik, herkennen, doorverwijzen en het gesprek aangaan. Vanuit het Taalakkoord Plus worden de organisaties een jaar lang begeleid. “Om hier samen mee aan de slag te gaan en te zorgen dat het zonder begeleiding blijft lopen, daar kijk ik echt naar uit”, vertelt Yvonne enthousiast. “Via de lokale kranten, radio en televisie willen we hier dan meer aandacht voor vragen. En we denken ook al aan de Week van lezen en schrijven. Om te zorgen voor extra aandacht en bewustwording rondom lage basisvaardigheden.” 

Ook Stichting Lezen en Schrijven is betrokken bij het Taalakkoord Plus. Erik: “Het is de bedoeling om met een aantal partijen, waaronder Stichting Lezen en Schrijven, uitgebreide gesprekken te voeren. Over wat we nog meer kunnen doen voor mensen met lage basisvaardigheden. En hoe we hen beter kunnen bereiken.”