In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen moeite met lezen, schrijven of rekenen.  Daardoor zijn zij vaak ook minder digitaal vaardig. Afgelopen najaar lieten Frans Bauer (Leven zonder Letters) en Loes Luca (Duidelijke Taal) met hun tv-series zien wat de impact is als je niet goed kunt lezen en schrijven. In Nederland doen we nog te weinig om deze mensen de kans te geven zich verder te ontwikkelen. De aanpak van laaggeletterdheid is te klein. En dat terwijl het hebben van goede taal-, reken- en digitale vaardigheden de basis is om mee te doen in de samenleving.  

Daarom roepen we informateurs Van Zwol en Dijkgraaf op: neem deze 3 belangrijke punten mee in de formatiegesprekken. 

1.   Investeer meer geld in volwassenenonderwijs 

Het verbeteren van basisvaardigheden van volwassenen levert veel voordelen op. Niet alleen voor de mensen zelf, maar ook voor de maatschappij. Denk aan: minder armoede, lagere zorgkosten en meer inkomsten uit werk. Het budget van 80 miljoen euro voor volwassenenonderwijs is te weinig. Zeker als je dit vergelijkt met de 26 miljard euro voor het basis- en voortgezet onderwijs. Nederland geeft zelfs minder geld uit aan volwassenenonderwijs dan andere Noordwest Europese landen. Kortom: onderwijs aan volwassenen wordt in Nederland niet op waarde geschat. 

Om basisvaardigheden serieus aan te pakken moet het budget verdubbeld worden naar 160 miljoen euro. De SER adviseerde dit in 2019 ook al. Als we niet meer investeren in onderwijs voor volwassenen, kunnen steeds minder mensen meedoen in onze samenleving.    

2.   Zorg voor een integrale aanpak basisvaardigheden 

Om basisvaardigheden in Nederland te versterken, is er een integrale aanpak binnen de Rijksoverheid nodig. Dat betekent dat ministeries meer met elkaar moeten samenwerken. Op dit moment zijn de middelen voor het verbeteren van basisvaardigheden nog verdeeld over verschillende ministeries. Programma's zoals Leven Lang Ontwikkelen en Digitale Inclusie zijn bijvoorbeeld niet gekoppeld aan de aanpak van basisvaardigheden van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Door een integrale aanpak worden de effecten van landelijke regelgeving en financiering op de gemeentelijk aanpak duidelijker. De oplossing is dus een overheidsaanpak met één verantwoordelijke die de acties van alle ministeries samenbrengt. Dat zorgt voor samenhangend beleid en een efficiënte inzet van budget en capaciteit. 

3.   Luister naar Taalambassadeur Koos Vervoort 

“Ik wil u er even op attent maken dat ik niet zielig ben. Waar ik u ook op attent wil maken is dat ik die moeilijke woorden ook wil kennen en daar moet geld voor vrijkomen. Als er eerst bezuinigd moet worden, dan zijn wij de groep waar de stekker vaak uitgaat. Ik ben drie keer op straat gegooid terwijl ik mijn stinkende best heb gedaan om naar school te gaan om wat te leren. Juist die moeilijke woorden, juist om mijn leven op te pakken, 19 jaar lang. Ik heb gewoon pijn in mijn knieën van het smeken om ontwikkeling en dan denk ik bij mezelf: ‘’Hey hallo, word eens even wakker! Kom op! Ik wil graag!’’ en er zijn 2,5 miljoen mensen die dat ook graag willen. Dat weet ik gewoon zeker, want niemand kiest daarvoor.”  

De verhalen zoals die van Koos Vervoort in Duidelijke Taal laten zien welke uitdagingen je hebt zonder goede basisvaardigheden. Wij hopen dat de geleerde lessen uit de tv-series worden meegenomen in de gesprekken over een regeerakkoord. Dit onderwerp moet op de agenda van Tweede Kamer, ministeries en gemeenten. Door te investeren in basisvaardigheden maken we Nederland sterker.  

We wensen de informateurs veel succes en wijsheid met hun opdracht. En we staan klaar om onze inzichten en expertise te delen!