Laaggeletterden met Nederlands als tweede taal (NT2’ers) zijn meestal wel in beeld. Laaggeletterden met Nederlands als eerste taal (NT1’ers) zijn vaak moeilijker te vinden en te bereiken. Bijvoorbeeld omdat er een taboe heerst op het onderwerp. Of omdat mensen zich schamen voor hun beperkte basisvaardigheden. Ook zijn er laaggeletterden – met name jongeren – die hun beperkte basisvaardigheden helemaal niet als probleem ervaren. Daar komt bij dat ambtenaren zich met nog veel meer onderwerpen moeten bezighouden. Er is dus weinig tijd voor de aanpak laaggeletterdheid.  

Regiosessie laaggeletterden vinden en bereiken 1

NT1’ers vinden en bereiken

Om NT1’ers wél te vinden en te bereiken, is het belangrijk dat je iets aanbiedt waar ze behoefte aan hebben. En dat je communiceert op een manier en plek die bij hen past. De volgende stappen helpen daarbij: 

regiosessie vinden en bereiken laaggeletterden 2

Stap 1: Laaggeletterden in beeld krijgen  

Krijg een beeld van de laaggeletterden in jouw gemeente. Geletterdheidinzicht kan daarbij helpen.

Stap 2: Doelgroep bepalen 

Bepaal op welke groep laaggeletterden je je wilt richten. Waarmee houden zij zich bezig? Gaat het bijvoorbeeld om ouders met kinderen op de basisschool? Of zijn het vooral oudere laaggeletterden? Eén van de manieren om dat te achterhalen, is door te werken met profielen of persona’s. Je kunt daarbij gebruik maken van bestaande modellen (zoals KLASSE! of de profielen van Lost Lemon en Muzus). Je kunt ook eigen profielen voor jouw gemeente maken.

Regiosessie vinden en bereiken laaggeletterden 3

Stap 3: Passend aanbod opstellen en aanbieden 

Wat wil jouw doelgroep leren? Ontwikkel aanbod dat daarop inspeelt. Of voeg een taalcomponent toe aan bestaand aanbod. Bied het vervolgens aan op een plek waar jouw doelgroep graag komt en communiceer erover op een manier die hen aanspreekt. Werk daarbij samen met mensen die een vertrouwensband met jouw doelgroep hebben. Bijvoorbeeld een sociaal werker in het buurthuis, de dominee of imam, de huisarts of iemand van de voetbalvereniging. Zij kunnen doorverwijzen naar mogelijkheden voor mensen om hun basisvaardigheden kunnen verbeteren. Of misschien organiseer je samen camouflageaanbod, als opstapje naar beter leren lezen, schrijven of rekenen?  

Tips van gemeenteambtenaren voor het vinden en bereiken van laaggeletterden

  • Betrek de doelgroep bij je aanpak. Vraag wat mensen met beperkte basisvaardigheden willen leren en wat ze nodig hebben. Dit kan bijvoorbeeld in een changelab.  
  • Leg contact met je collega-gemeenteambtenaren. Er is een verband tussen laaggeletterdheid en de andere thema’s binnen het sociaal domein (Gezondheid, Werk, Preventie, etc). Collega’s met die onderwerpen in hun portefeuille hebben dus ook met laaggeletterdheid te maken. Lees het verslag van de sessie ‘Integrale aanpak’. 
  • Vergeet de medewerkers van je eigen gemeenteorganisatie niet. Werken er bijvoorbeeld bij de buitendienst mensen met beperkte basisvaardigheden?  
  • Sluit aan bij bestaande activiteiten. Geef tijdens een markt op het schoolplein bijvoorbeeld ook informatie over taalscholing.
  • Zorg dat je dicht bij de doelgroep bent. Ga dus de wijk in en betrek mensen die (mogelijk) contact hebben met mensen met beperkte basisvaardigheden. Bijvoorbeeld medewerkers van buurthuizen, vrijwilligers van de VoorleesExpress, lokale mkb’ers, de leidsters van de kinderopvang, gezinsondersteuners etc. Leer hen de vaardigheden om laaggeletterden te herkennen en door te verwijzen naar taalscholing. 
  • Zorg dat je de hele keten goed borgt. Weet dus wat er gebeurt als iemand wordt doorverwezen naar taalaanbod. Is dat (nog) niet duidelijk? Bezoek de verschillende organisaties en kijk wat er in de praktijk gebeurt. Zodat je samen kunt leren. 
  • Zoek contact met gemeenteambtenaren uit andere gemeenten die ook de regie hebben op het thema laaggeletterdheid. Iedereen worstelt met dezelfde problemen. Ervaringen uitwisselen helpt!
Regiosessie vinden en bereiken laaggeletterden 4
  • Goede voorbeelden uit andere gemeenten: 
  • Laat jonge ouders hun kinderen meenemen naar scholing zodat ze geen opvang hoeven te regelen. 
  • Slimme Beren project - Stimuleer taalontwikkeling en woordenschat bij kinderen met digitale prentenboeken. 
  • Organiseer camouflagecursussen. Dit zijn cursussen die aansluiten op de directe leerbehoefte van je doelgroep en waarin je de verbetering van basisvaardigheden verwerkt. Bijvoorbeeld cursussen online daten of leren fietsen. Op ikwildatleren.nl staan veel cursussen.  
  • Zoek verbinding met andere thema’s binnen het sociaal domein. Er is bijvoorbeeld een verband tussen laaggeletterdheid en beperkte gezondheidsvaardigheden. Vanuit die invalshoek kun je de Jeugdgezondheidszorg of huisartsen betrekken (eventueel vanuit het Nationaal Preventieakkoord of de Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI)).
regiosessie vinden en bereiken laaggeletterden 5
  • Boekstartcoaches informeren ouders op het consultatiebureau op een laagdrempelige manier over het belang van voorlezen. 
  • Zet het UWV in als vindplaats. 
  • Open een leerwerkloket in de bibliotheek.   
  • Plan ieder jaar in de Week van Lezen en Schrijven met alle taalaanbieders samen activiteiten. Het levert cursisten, vrijwilligers én een goede onderlinge sfeer tussen de taalaanbieders op. 
Regiosessie vinden en bereiken laaggeletterden 6

Meer weten?  

We organiseerden de sessies voor gemeenteambtenaren in samenwerking met onze partners VNG, Divosa en Tel mee met Taal. Leer ook van de andere sessies:

Integrale aanpak 
Financiële middelen 
Met je doelgroep ontwerpen

Totaaltekening sessie Vinden en bereiken

Download

PDF artikel Vinden en bereiken

Download

Kun je wel wat hulp gebruiken bij het vinden en bereiken van laaggeletterden? Neem dan contact op met onze adviseur in jouw regio.