Laaggeletterdheid, of beter, beperkte gezondheidsvaardigheden, is hier een speerpunt. Want dat de boodschap aankomt en begrepen wordt, is cruciaal voor een goede gezondheid. Hoe pakken zij dat aan? In gesprek met Ine Dijkmans, Adviseur Preventie & Gezondheid.

Teamambassadeurs

Om het thema gezondheidsvaardigheden op de agenda te houden, moet het bij collega’s op het netvlies blijven. Ine: “Elk team heeft daarom een eigen ambassadeur. Die aandachtsfunctionaris is alert op nieuwe ontwikkelingen en enthousiast om die te delen. Zij blijft het thema onder de aandacht brengen, bijvoorbeeld door praktijkvoorbeelden te delen bij een teamoverleg. Ook komen we als ambassadeurs regelmatig bij elkaar. We delen dan goede voorbeelden maar ook ludieke ideeën zoals een sleutelhanger. Elke keer dat ik die zie, denk ik ‘oh ja, dit is belangrijk voor een grote groep mensen, voor hen doe ik dit werk’. Onze GGD heeft ook een werkgroep gezondheidsvaardigheden met collega’s van communicatie, de GGD Academy, preventie, beleid en jeugdgezondheidszorg.”

GGD Brabant

 Eenvoudige communicatie…

De kerntaak van de GGD is informatie verstrekken. Begrijpelijke taal en nagaan of je boodschap overkomt is dus cruciaal. “Als we niet duidelijk communiceren, missen we mensen. Ouders komen naar aanleiding van een brief bijvoorbeeld niet op een afspraak. Of een vragenlijst wordt niet goed begrepen. De uitkomst is dan niet accuraat en je kunt niet de goede zorg geven. Daarom hebben we met elkaar afgesproken dat onze schriftelijke communicatie op taalniveau B1 is. Dan schrijf je een tekst die de meeste mensen begrijpen. Om ons daarbij te helpen, werken we met een tool, ‘Klinkende Taal’. Deze tool checkt voor jou of je tekst op B1-niveau is en geeft verbetermogelijkheden. Als collega’s zien hoeveel duidelijker een tekst daardoor wordt, zijn ze erg enthousiast. We werken ook samen met het Bredase Taalpanel. Zij hebben samen met ons een handleiding over de SOA-zelftest bekeken. Het maakte ons ervan bewust, dat de informatie soms anders wordt gelezen dan bedoeld. Dat kan en moet echt anders.”

… dus ook mondeling!

Elke GGD-medewerker heeft specialistische kennis. Voor Ine zijn dat de onderwerpen seksualiteit en alcohol. “Ik geef weleens voorlichting op scholen. Onlangs was een stagiair, zij is in opleiding om seksuologe te worden, mee naar een praktijkschool. Ze vertelde me dat ze op die school besefte dat ze veel te moeilijk praat. Ik was er blij mee dat ze deze les leerde. Zelf stap ik ook weleens in die valkuil. Ik vertelde aan pubers dat je, als je op vakantie niet ongesteld wil worden, je de pil kunt ‘doorslikken’. Waarop een zichtbaar geschrokken studente vroeg, ‘ik slik de pil altijd door, moet dat niet dan?’ Het is zo gebruikelijk om bepaalde terminologie te gebruiken, daar moet je je steeds bewust van zijn.
Met een training via Stichting Lezen en Schrijven hebben we geoefend op die mondelinge communicatie. Mensen die niet gezondheidsvaardig zijn, durven vaak niet door te vragen. Het is aan ons om te checken of de boodschap is aangekomen. Wij moeten het mensen makkelijk maken om hun vragen te stellen en checken of ze het hebben begrepen. Dan kunnen we die rol van informatieverstrekker goed vervullen.”

Meer weten?

GGD West-Brabant werkt samen met de bibliotheek aan het project Voel je goed!. Ook werken ze samen met Breda Eenvoudig, waar tien organisaties bij zijn aangesloten. Wilt u meer weten over de lokale samenwerking in West-Brabant? Neem dan contact op met Ernestine Schipper via ernestineschipper@lezenenschrijven.nl.

Wat betekent het als je niet (voldoende) gezondheidsvaardig bent?

Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden:

  • hebben meer moeite om hun weg te vinden binnen de zorg;
  • zijn minder goed in staat om zelf om te gaan met gezondheid en ziekte;
  • vinden het moeilijker om in een consult met een zorgverlener een actieve gesprekspartner te zijn;
  • maken meer gebruik van zorg;
  • hebben over het algemeen slechtere gezondheidsuitkomsten en gaan eerder dood.

Bron:
M. Heijmans, A. Brabers & J. Rademakers. Hoe gezondheidsvaardig is Nederland? Factsheet gezondheidsvaardigheden – Cijfers 2019. Utrecht: Nivel, 2019.