In Nederland hebben 3,3 miljoen mensen moeite met lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden. Dit heeft niet alleen impact op hun persoonlijke leven, maar ook op de werkvloer kunnen deze beperkingen leiden tot uitdagingen, zoals problemen met administratieve taken of het begrijpen van veiligheidsinstructies.  

Bas van Klompenburg is adviseur bij Stichting Lezen en Schrijven en werkt dagelijks samen met bedrijven om basisvaardigheden van hun medewerkers te verbeteren. Bijvoorbeeld samen met McDonald's, schoonmaakbedrijf CSU, het UWV of O&O-fondsen zoals OOMT (motorvoertuigen- en tweewielerbedrijf) en Handel Groeit (groente- en fruitsector) en nog veel meer organisaties. 

In dit interview deelt Bas zijn ervaringen en geeft hij praktische tips aan werkgevers. 

Allereerst, wat motiveert jou om te werken aan het verbeteren van basisvaardigheden op de werkvloer? 

 “Mijn passie voor dit thema ontstond ooit dankzij een taalambassadeur van Stichting ABC. Hij vertelde met tranen in z’n ogen wat voor strijd het was, om met zo’n groot geheim rond te lopen. Wat het met hem deed om dit geheim te moeten houden voor zijn familie, zijn kinderen, zijn collega’s en zijn vrienden. Hoe erg hij ervan baalde dat hij ‘niet dom was, maar lezen en schrijven gewoon moeilijk vond’. Hoe bang hij was dat mensen hem dom zouden vinden als hij dit vertelde.  

Dit is altijd mijn motivatie geweest om dit werk te gaan doen. Het gaat voor mij altijd om de impact die het thema heeft op het dagelijks leven van deze mensen en wat voor een ongekend talent er in deze mensen zit. Ze zijn niet 'dom', ze hebben alleen een beetje moeite met lezen en schrijven. Door samen te werken met werkgevers maken we grote impact, omdat we via hen mensen die moeite hebben met basisvaardigheden rechtstreeks bereiken; hun medewerkers.” 

Wat zijn de grootste uitdagingen voor medewerkers die moeite hebben met basisvaardigheden?  

“Schaamte is vaak de grootste uitdaging. Veel medewerkers durven niet toe te geven dat ze moeite hebben met lezen, schrijven, rekenen of digitale vaardigheden. Vaak uit angst dat dit hun baan in gevaar brengt. Hierdoor vermijden ze taken zoals het invullen van formulieren of begrijpen ze instructies onvoldoende. Dit kan op den duur leiden tot fouten en hoger ziekteverzuim. Maar zodra mensen steun krijgen, groeit hun zelfvertrouwen enorm en gaan ze veel beter functioneren.” 

“Een ondernemer vertelde me ooit hoe zijn eerste offerte slechts één zin was op de achterkant van een papiertje: ‘Ik kom schoonmaken voor 300 gulden.' Ondanks zijn moeite met lezen en schrijven, groeide hij dankzij hulp van klanten uit tot een succesvolle ondernemer met 300 medewerkers. Dit soort verhalen laten zien hoe belangrijk het is om laaggeletterdheid bespreekbaar te maken en werknemers te ondersteunen in hun ontwikkeling.” 

Taal werkt! Medewerker schoonmaak in kantoor
Hoe help je bedrijven met basisvaardigheden op de werkvloer? 

"Het begint altijd met bewustwording. Veel werkgevers realiseren zich onvoldoende dat er mensen in hun organisatie werken met beperkte basisvaardigheden. Wij helpen hen dit bespreekbaar te maken, bijvoorbeeld met kennissessies waarin we uitleggen wat laaggeletterdheid is en hoe je het herkent. Dit creëert een basis voor actie."

"Zo was ik laatst bij een werkgever waar ik samen met HR en een paar ploegleiders heb nagedacht over leerdoelen van hun medewerkers. Centrale vraag hierbij was: wat is er nodig om te zorgen dat deze collega’s het werk nu én in de toekomst kunnen blijven uitvoeren? Dan help ik bij het formuleren van die doelen.  Daarnaast heb ik nu ook een werkgever die ik adviseer met het inkopen van de juiste scholing. Waar moet je hierbij op letten? Wat zijn goede leesmethodes? Wat is een reële prijs-kwaliteitsverhouding? Hier adviseer ik deze werkgever over."

"We blijven graag betrokken op de lange termijn omdat we geloven in duurzame samenwerkingen. We monitoren de voortgang en bieden ondersteuning waar nodig, zodat zowel de medewerkers als de werkgever écht de vruchten plukken van deze investering.” 

Wat is de rol van werkgevers in het verbeteren van basisvaardigheden? 

 “Juíst bij werkgevers bereiken we vaak mensen die we niet bereiken bij bijvoorbeeld de bibliotheek, taalhuizen of buurtcentra. Deze mensen zijn druk met hun baan en komen daar vaak niet, in tegenstelling tot de mensen die we wel op deze ‘traditionele vindplaatsen’ bereiken. Werkgevers (maar ook bijvoorbeeld HR-afdelingen en leidinggevenden) spelen dus een cruciale rol. Ze kunnen daarnaast het onderwerp laaggeletterdheid bespreekbaar maken en een veilige omgeving creëren waarin medewerkers zich comfortabel voelen om hulp te vragen. 

Investeren in de ontwikkeling van medewerkers is niet alleen goed voor hen, maar óók voor het bedrijf. Denk aan minder fouten, hogere productiviteit en een betere werksfeer. Dit soort investeringen verdienen zichzelf terug.” 

Welke boodschap wil je geven aan bedrijven die nog niet actief bezig zijn met basisvaardigheden?  

“Waar ik ontzettend in geloof: je investeert in het onbekende talent van je collega’s. Iemand kan een geweldige manager zijn. Praten als een waterval. Ze durven het gesprek aan te gaan en maken heel makkelijk contact (want ze moeten hun hele leven al om hulp vragen). Als je investeert in de basisvaardigheden van déze mensen, krijg je collega’s met ongekende talenten en vaardigheden die van onschatbare waarde voor je organisatie zijn.” 

Wil jij als werkgever ook bijdragen aan het verbeteren van basisvaardigheden op de werkvloer?  

Neem dan rechtstreeks contact op met Bas van Klompenburg of een van de andere adviseurs bij Stichting Lezen en Schrijven. Zij helpen je graag verder met informatie en een plan van aanpak op maat. 

Bas van Klompenburg

Adviseur regio Zuidwest