Dit concludeert het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in de publicatie ‘Kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt’. Daarom adviseert het SCP in te zetten op beleid dat voorkomt dat kwetsbare groepen zich structureel in een risicovolle positie op de arbeidsmarkt bevinden. Omscholing kan hierbij een rol spelen. Stichting Lezen en Schrijven benadrukt het belang van deze adviezen. Door te blijven werken aan kennis en vaardigheden kunnen meer mensen blijven meedoen in de samenleving. Zeker na de coronacrisis is bijscholing en omscholing extra van belang voor 2,5 miljoen laaggeletterden in Nederland.

Kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt

Sectoren met veel laaggeletterde werknemers getroffen 

De coronacrisis treft niet elke sector even hard. Dat blijkt uit het rapport. Zo verschillen sectoren duidelijk in de daling van het aantal gewerkte uren. Kwetsbare sectoren zijn bijvoorbeeld de uitzendsector, de horeca en de sierteelt. Eerder onderzoek van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) en Stichting Lezen en Schrijven wees uit dat juist in deze sectoren procentueel veel mensen laaggeletterd zijn. En dat is zorgelijk.  

Mensen met een laag opleidingsniveau zijn vaker werkzaam met een flexibel dienstverband in een kwetsbare sector, stelt het SCP. Zo werkt maar liefst 15 procent van de werknemers die het basisonderwijs niet hebben afgerond op een kwetsbare plek en geldt dit voor 11,6 procent van degenen die na vmbo of mavo geen vervolgopleiding hebben afgerond. In de groep met het hoogste opleidingsniveau gaat dit om percentages van 4,7 procent (hbo/wo-bachelor) en 2,9 procent (wo-master). Uit eerder onderzoek weten we dat het opleidingsniveau een belangrijke voorspeller is van laaggeletterdheid. Er zijn veel laaggeletterden die een lagere opleiding hebben afgerond en aanzienlijk minder laaggeletterden die een hbo en/of wo-opleiding hebben afgerond.  

Armoede stijgt als gevolg van de coronacrisis 

De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt hangen nauw samen met armoede in Nederland. Deze armoede stijgt als gevolg van de coronacrisis, vooral bij de kwetsbare groepen. Dat stelt het SCP. Uit eerder onderzoek is bekend dat de kans om ten minste één jaar onder de armoedegrens te leven onder laaggeletterden ruim twee keer zo groot is als onder niet-laaggeletterden. Daarom vraagt Stichting Lezen en Schrijven specifieke aandacht voor de doelgroep laaggeletterden in relatie tot armoede.  

Organisaties investeren weinig in omscholing  

Juist nu moeten volwassenen makkelijk kunnen inspelen op de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Omscholing speelt daarbij een rol. Maar organisaties die in de crisistijd moeten zien te overleven, zijn minder geneigd om te investeren in omscholing van boventallig personeel. Het SCP constateerde al dat werkgevers zich vaak wel verantwoordelijk voelden om werkloosheid van hun personeel te voorkomen. Maar een klein deel van de werkgevers handelde door extra in te zetten op omscholing. De SCP adviseert daarom de onzekerheden rond werk te verkleinen. Hierbij kan gedacht worden aan herziening van de regels rondom werk, of investeringen in scholing.  

Stichting Lezen en Schrijven onderschrijft deze lijn en werkt daarin graag samen om leven lang ontwikkelen toegankelijk te maken voor laaggeletterden. Het is belangrijk dat ook volwassenen die moeite hebben met de basisvaardigheden de kans krijgen om hun opgelopen achterstand in te halen. Kunnen lezen, schrijven, rekenen en omgaan met de computer zijn vaak randvoorwaarden om andere omscholing of opleiding succesvol te doorlopen. Stichting Lezen en Schrijven pleit daarom voor specifieke aandacht voor laaggeletterden binnen het leven lang ontwikkelen. Laten we er als samenleving samen voor zorgen dat iedereen zich op zijn eigen niveau een leven lang kan ontwikkelen.